Trong bóng đá, việc sử dụng đội hình để thực hiện chiến thuật tấn công hay phòng ngự chính là điều cần thiết mà các huấn luyện viên sử dụng để tăng cường sức mạnh. Tùy thuộc theo từng phương diện tăng cường, HLV sẽ sử dụng đội hình khác nhau. Trong đó, 4-5-1 được xem là đội hình phòng ngự vững chắc đang được sử dụng phổ biến.
Đội hình 4-5-1 là gì?
Mỗi lần ra sân, việc chọn đội hình được HLV tìm hiểu và nhận định rất kỹ lưỡng. Điều này dựa trên lực lượng thi đấu, sức mạnh đội hình có thể phát huy tốt sơ hồ sẽ sử dụng cùng chiến thuật mà HLV định thực hiện. Tại đây, chiến thuật tấn công hay phòng thủ chính là yếu tố quyết định quan trọng nhất.
Đối với các đội tuyển mạnh, lấy cơ sở tấn công làm lợi thế để dồn ép đối phương rơi vào thế yếu thì phù hợp sử dụng các chiến lược tấn công. Đội hình nên dùng là 4-4-2, 4-3-3 hay 4-2-3-1. Trong khi đó, các đội tuyển muốn thực hiện chiến thuật phòng ngự với đội hình 4-5-1 có thể phát huy tốt hàng phòng ngự của tuyển.
Hiện nay, đội hình 4-5-1 phân bố cụ thể như sau:
- Thủ môn.
- 4 hậu vệ bao gồm 2 trung vệ cùng 2 hậu vệ cánh.
- 5 tiền vệ bao gồm 3 tiền vệ trung tâm và 2 tiền vệ cánh.
- 1 tiền đạo duy nhất tại ở vị trí trung tâm sân bóng.
Nói dễ hiểu hơn, đội hình 4-5-1 là chiến thuật phòng ngự nhưng vẫn đảm bảo việc ghi bàn để lấy chiến thắng. Đội hình chi tiết gồm 4 cầu thủ thực hiện vai trò phòng ngự, 5 cầu thủ là tiền vệ và 1 cầu thủ chịu trách nghiệm tấn công. Hàng thủ gồm 2 trung vệ và 2 hậu vệ cánh. Tuyến chính giữa bao gồm 2 tiền vệ cánh và 3 tiền vệ trung tâm. Đảm đương việc ghi bàn là tiền đạo chính giữa sân.
Vai trò của các cá nhân trong đội hình 4-5-1
Trong một đội hình sân cỏ, việc thực hiện tốt vai trò của từng cá nhân rất quan trọng. Bên cạnh đó, họ cần biết phải phối hợp chặt chẽ với nhau để đem lại hiệu quả cao nhất. Trong hàng phòng ngự 4-5-1, mỗi cá nhân sẽ có vai trò như sau:
Tiền đạo duy nhất trong đội hình 4-5-1
Trong đội hình phòng ngự 4-5-1 chỉ có một tiền đạo duy nhất. Bên cạnh đó, tiền đạo này còn nằm hàng trên và giáp mặt đầu tiên với các chân sút của đối thủ nên rất áp lực. Vai trò của tiền đạo này giữ bóng và tạo điều kiện để người khác kiểm soát và chơi bóng. Yêu cầu đối với tiền đạo chính là khả năng kiểm soát bóng cực tốt.
Tiền vệ trong đội hình thi đấu 4-5-1
Dù 4-5-1 là đội hình phòng ngự thế nhưng mục đích tấn công ghi bàn vẫn là điều quan trọng mà HLV hướng tới. Chính vì thế, các tiền vệ ở hàng 2 sẽ là người giữ nhiệm vụ làm điều này. Họ hỗ trợ tiền đạo thực hiện vai trò tấn công ghi bàn.
Hậu vệ cánh tại đội hình 4-5-1
Hậu vệ cánh thực hiện vai trò phòng thủ. Mỗi bên sân sẽ có 1 hậu vệ cánh nhằm đảm bảo sự tấn công của đối phương theo lề sân. Bên cạnh việc phòng ngự, hai chân sút hậu vệ cánh còn đảm đương vai trò giúp đỡ các hậu vệ trung tâm.
Trung vệ trong đội hình thi đấu 4-5-1
2 Trung vệ trong đội hình phòng ngự 4-5-1 thực hiện ngăn chặn tiền đạo cũng như tiền vệ của đối thủ tiến hành tấn công sân nhà. Khu vực di chuyển của họ khá rộng và dưới sự chỉ huy của HLV.
Quy luật vận hành đội hình 4-5-1 trên sân cỏ
Sơ đồ đội hình 4-5-1 nghiêng về phòng ngự phản công mà không phải là tấn công. Thông thường, những đội tuyển dưới sẽ thường xuyên áp dụng đội hình phòng ngự này. Những trận đấu muốn bảo toàn tỷ số hay kiểm soát trận đấu, đội hình 4-5-1 cũng là sự lựa chọn hợp lý.
Khu trung tuyến của sơ đồ 4-5-1
Muốn thực hiện tốt đội hình 4-5-1, chúng ta phải biết cách vận hành chúng. Yếu tố quan trọng nhất là sự kết hợp giữa 2 trung vệ hàng dưới cùng 2 tiền vệ trung tâm phía trên. Trong khi đó, 2 hậu vệ cánh cùng 2 tiền vệ cánh có nhiệm vụ thực hiện bảo vệ sát biên, vừa thực hiện phòng ngự lẫn tấn công lúc cần thiết.
Khu phòng ngự của sơ đồ 4-5-1
Trong đội hình phòng ngự đồ 4-5-1, trung vệ có thể nâng cao đội hình thi đấu để tạo nên mũi nhọn tấn công. Tiền vệ kết hợp thực hiện lùi về sau để tăng cường phòng thủ.
Tuy nhiên, dù thay đổi đội hình như thế nào thì trên sân cỏ khi nào cũng phải có hai lớp phòng ngự. Đây được xem là nguyên tắc cơ bản khi vận hành đội hình 4-5-1. Chính vì thế, các cầu thủ cần có thể lực và tốc độ cao. Giữa vị trí cánh và tiền vệ trụ phải luôn bọc lót cho nhau nhằm ngăn cản sự tấn công của đối phương.
Trên đây là một số thông tin về đội hình phòng ngự 4-5-1 cũng như cách vận hành. Trong sơ đồ phòng ngự này, mỗi chân sút đều đảm đương vị trí, vai trò cũng như trách nhiệm của riêng mình. Thế nhưng bên cạnh việc thực hiện tốt nhiệm vụ riêng, họ cần có sự phối hợp chặt chẽ nhằm mang lại hiểu qua cao trong công việc phòng ngự. Đội hình cũng cần linh hoạt thay đổi để tấn công nếu cần thiết.
